Exile on Main St.
Humor, overdrijving & dwarsigheid in de Amerikaanse kunst
15.02.09 - 16.08.09
Exile on Main St. is de titel van een tentoonstelling van Amerikaanse kunst. Vanaf de jaren zestig heeft het begrip Amerikaanse kunst een klank van sensatie en commercieel succes. Vooral Pop Art lijkt in dit beeld te passen en heeft het begrip 'mainstream' heel veel gewicht gegeven. Maar er ontstond ook een tegenkracht van kunstenaars die zich meer als 'artists artist' profileerde dan als mediagenieke lievelingen van markt en handel. Binnen deze eigengereide zeer solistisch optredende groep heeft zich een figuratieve tendens in de schilderkunst gemanifesteerd, die zich minder aantrok van de officiële regels van het spel.
De kunstenaars in de tentoonstelling zijn: Richard Artschwager, William Copley, Steve Gianakos, Alfred Jensen, Peter Saul, John Tweddle, John Wesley, HC Westermann en Joe Zucker. Totaal zijn er meer dan 200 werken te zien, verspreid over de hele tweede verdieping van het museum.

De betreffende kunstenaars hebben lak aan iedere academische positionering. Deze schilders, samen met een aantal beeldhouwers, zien weinig in het kunstenaarschap vol van geniale gebaren en gedachten. Zij hebben meer op met de kunstenaar als 'bricoleur'. De kunstenaar die ziel en zaligheid legt in een mogelijk onvolmaakt werkstuk dat wel aanspraak doet op het wezen van creativiteit en fantasie. Hun werk heeft bewust primitieve kenmerken en wanneer toch sprake van een 'sophisticated' uitstraling is het raadzaam enigszins op de hoede te zijn. Luister en ontluistering vallen wel eens samen.

Ze gaan door voor 'artists artist', outsider, underground of zijn behept met Bad Painting, comic strip, cartoon e.a. In termen van de hedendaagse classificatie in de populaire muziek zouden ze ook voor Americana door kunnen gaan. Echter, classificeren van deze kunstenaars is onbegonnen werk. Ze hebben weinig gemeen en zijn extreem individualistisch in hun opvattingen en werk. Zo veel anarchie valt onder geen enkele term te vangen. Zo veel humor evenmin. De tentoonstelling bestaat dan ook vooral uit zes solo's van uiterst diverse posities en drie signalementen.

De kern van de tentoonstelling bestaat uit werk van Peter Saul, Steve Gianakos, Joe Zucker en John Tweddle, in samenspraak met twee 'vaders van de gedachte': William Copley en H.C. Westermann. Zij worden gesecondeerd door Richard Artschwager en John Wesley, die beiden betrekkelijk kort geleden definitief uit de anonimiteit zijn getreden. In tegenstelling tot de eerder genoemde kunstenaars worden de laatste maar met enkele werken gerepresenteerd. Verder wordt een bijzondere plaats ingeruimd voor Alfred Jensen als de uitzondering onder de uitzonderingen.

De titel van de tentoonstelling Exile on Main St. refereert naar een dubbel lp van de Rolling Stones uit begin jaren zeventig. De kaft vertoont talloze foto's van (varieté) artiesten uit vervlogen jaren, die diverse kunstjes doen. De muziek leunt stevig op de eerste country en blues uit de vorige eeuw. De lp werd niet in een studio, maar in de kelder van een buitenhuis opgenomen, en geldt als de beste Stones plaat ooit gemaakt. Het geluid laat te wensen over, maar de intensiteit komt des te sprekender naar voren. Dit geldt in feite ook voor het werk van de negen kunstenaars in de tentoonstelling.
De tentoonstelling lijkt op een remake van de 'Club des Incomparables' uit Raymond Roussel's Impressions d'Afrique, ooit al door Federico Fellini verfilmd als E la nave va.